Introductie sprekers
- Colins en Lana vertellen over de Waterheuvel. Het is een werkende community, een clubhuis. Mensen met een psychiatrische achtergrond kunnen hier samen werken, leren en elkaar ontmoeten.
- Omnia en Evelien van Stadscommunity Bloei en Groei uit Zuidoost. Deze gemeenschap is een community-garden, een vaste community op verschillende, vaste plekken. Het is een plek waar mensen die tijdelijk in een kwetsbare positie zitten kunnen opladen.
- Firoez en Sophie van Samen Vooruit vertellen dat Samen Vooruit een fluïde community is. Het netwerk is ontstaan in de Indische buurt omdat daar veel armoede voorkomt. De vrijwillige vertrouwenspersonen die bewoners helpen met vraagstukken over onder andere armoede, krijgen een opleiding bij de Vrijwilligersacademie Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam.
Wat leer je in een community?
De eerste vraag die de gastsprekers beantwoorden is: ‘Wat leer je in een community, dat je elders niet leert?’. Zowel het leren op persoonlijk als relationeel vlak komt aan bod, alsook op het gebied van werk. Er wordt gezegd dat je leert flexibel, nieuwsgierig en kritisch te zijn.
In de omgang met diverse mensen leer je om open te staan voor veel verschillende perspectieven. Ook gaf het één van de sprekers rust tijdens een burn-out. Het leren beperkt zich niet alleen tot gedeelde activiteiten, zoals het verbouwen van groente, maar ook het verbeteren van communicatie met anderen en het aangaan van verbindingen die leeftijd en etniciteit overstijgen. Een andere spreker geeft aan te leren functioneren in een werkende omgeving en elkaar te steunen in die gemeenschap. Omnia: “Ik heb geleerd mijzelf te uiten. Een idee dat voor mij gek is kan voor een ander de oplossing zijn.”
Wat is de meerwaarde van het werken met vrouwen alleen bij sommige tuinen van Bloei en Groei?
De vrouw is het hart van het gezin. Vrouwen willen veel, maar worden vaak tegengehouden door verschillende factoren in de samenleving. Er zit kracht in een vrouw, die aangewakkerd mag worden. De vrouw heeft zorgzame eigenschappen, waardoor zij de kern van de gemeenschap is. Zuidoost is een stadsdeel waar veel alleenstaande vrouwen wonen. Bloei en Groei is ooit begonnen voor vrouwen alleen, maar sinds twee jaar hebben we ook twee moestuinen voor mannen, vrouwen en kinderen.
Welke uitdagingen brengt het leren in de community?
Samen Vooruit: “Bij leren horen uitdagingen. Dit jaar hebben we een conferentie georganiseerd omdat we gingen onderzoeken wat de meerwaarde is van Samen Vooruit. Dat was spannend omdat er meerdere organisaties deelnamen. We gingen peilen hoe de verschillende partijen er tegenaan keken. Een belangrijke meerwaarde van zo’n conferentie is dat bijvoorbeeld een ambtenaar direct van een vertrouwenspersoon hoort wat diens ervaringen zijn.”
Hoe ontwikkelen mensen zich in de community?
Het leren flexibel te zijn en samen te werken, de steun die community leden elkaar bieden en het community gevoel komen veelvuldig terug als belangrijk onderdeel van de ontwikkeling. Het is een veilig netwerk, dat kracht en energie kan bieden. Werken vanuit veerkracht, iets dat zo belangrijk is als iemand zich in een kwetsbare situatie bevindt.
Sophie, coördinator bij Samen Vooruit: “Ik ben van vrijwilliger gegroeid naar coördinator. Ik ging dit traject volgen omdat ik meer mijn wijk in wilde gaan, wilde weten wat er speelt. Er ging een wereld voor mij open. Mijn leven is nog nooit zo rijk geweest.”
Omnia, Projectleider Bloei en Groei: “Voor mij is een veilige plek essentieel in mijn leertraject. In een moeilijke periode weet ik dat ik het niet alleen hoef te doen.”
Collins – De Waterheuvel: “Ik leer over flexibiliteit in het samenwerken met iedereen. Ik heb mijn persoonlijke talent als make-upartiest gedeeld. Ik organiseerde een workshop hierover. Ik heb veel support ontvangen van andere leden.”
Wat maakt dat een community de mogelijkheid biedt om te leren?
Bij Samen Vooruit weten de vertrouwenspersonen bij de start van de opleiding dat het draait om leren. Het is duidelijk dat ze dat op hun eigen manier kunnen doen en hun eigen grenzen in de gaten mogen houden. Samen met de leraren wordt gekeken hoe het lesprogramma eruit moet zien.
Bij Bloei en Groei is actieve participatie belangrijk. “We kijken naar iemands persoonlijke situatie en wat de persoon wil bereiken. Wij bieden de plek en vragen deelnemers waar zij aan willen werken. De lagen waar wij aan werken zijn ‘groen’ en ‘sociaal’. We hebben geen zorgverleners maar wel bloeicoaches. We kijken naar de dromen van mensen. Een deelnemer gaf laatst een workshop over het verbouwen van Surinaamse groente op het balkon. Dat maakt ook weer dat wederkerigheid ontstaat.”
Afsluiting
Afsluitend gaan alle deelnemers uiteen in break out rooms om te bespreken welke condities nodig zijn om te kunnen leren in de community. Hieruit komt naar voren dat een veilige plek, die vrij is van oordeel, de basis is. De meerwaarde van een community is een positief en hoopvol perspectief, waar krachtgerichtheid en gelijkwaardigheid door te leren van elkaar centraal staan.
Leren in een community betekent samen doen. Dat geeft kracht. In de community’s die werden besproken wordt diversiteit gevierd en leerden we hoe dit verrijkend is voor de community leden. Door in een gemeenschap eigenaarschap te voelen worden mensen uitgenodigd mee te doen. Afgesloten wordt dan ook met de volgende quote: “We moeten veel meer werk maken van de kracht van de gemeenschap.”