Over gezond en veilig naar buiten gaan
Het wordt alweer bijna normaal; op pad voor een stevige wandeling of lekker slenteren door een park in bloei. Dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Ook in Amsterdam is er een flinke groep mensen waarvoor het moeilijk is om naar buiten te gaan, na de quarantaine. Denk hierbij aan ouderen maar ook andere groepen mensen die angstig zijn vanwege hun gezondheid of eenzaamheid.
Karine Klappe merkte dit op in het Odensehuis waar zij coördinator is. Het Odensehuis is een informatie-, advies- en ontmoetingsplek voor mensen met (beginnende) dementie, mantelzorgers en hun familie en vrienden. ‘Vrijwilligers konden hooguit door het raam even in gesprek met met hun maatjes maar ze gingen niet mee voor een wandeling.’ Zodoende bedacht zij deze webinar met als onderwerp: Welke handvatten kunnen wij gebruiken om mensen te verleiden weer naar buiten te gaan. Als natuurgids heeft zij de nodige kennis en kunde hierover. Ook nodigde zij verschillende sprekers uit om deze vraag te onderzoeken én ook hoe deze uitstapjes naar buiten op een gezonde en veilige manier kunnen plaatsvinden.
In gesprek hierover ging Karine met huisarts Stella Zonneveld die ook bestuurlijk actief is in Amsterdam ter verbetering van de Huisartsenzorg, Karin Hanekroot (Vrijwilligersacademie Amsterdam) en last but not least: Sjef van Bommel. Sjef heeft ruime ervaring met de zorg voor een partner met de ziekte dementie. ‘Ik heb geprobeerd om het samen toch nog heel erg fijn te hebben. Dat is gelukt.’ Ik heb ook een boek over deze vreselijke en bijzondere tijd geschreven. Tegenwoordig geeft Sjef o.a. trainingen en lezingen voor Samen Dementievriendelijk.
Het recept van de dokter
Een eerste antwoord krijgen wij van Stella. Ze is blij dat hier eindelijk aandacht voor is. Zij heeft zelf contact gezocht met al haar ouderen om te vragen hoe het met hen ging en hoe zij het redden. Het is belangrijk dat mensen hun vragen kunnen stellen, vooral als zij angstig zijn.
Kort samengevat luidt haar devies als volgt: naar buiten gaan en bewegen is essentieel. ‘De kans op besmetting is buiten echt heel erg klein.’ Daarbij is het zo belangrijk voor je spierfuncties, geheugen, stemming en gewicht. Corona-kilo’s is inmiddels al een bekend begrip.
Onder haar patiënten ziet zij ook veel mensen die niet goed naar buiten durven. Vaak kijken zij geregeld TV waarop veel nare berichten over het virus te zien zijn. Dat versterkt de angst. Ze sluit zich aan bij de term van Karine: ‘Vier de zomer met zijn vieren’. Groepjes van maximaal vier mensen die de 1,5 meter afstand bewaren is een perfect recept voor een gezonde wandeling.
Inleven in de ander
Maar hoe doe je dat dan met bijvoorbeeld mensen met dementie, die 1,5 meter afstand bewaren? Sjef vertelde over zijn wandelervaring met een meneer. Het was niet mogelijk aan hem uit te leggen waarom afstand houden belangrijk is omdat hij dat niet zou begrijpen. Hij heeft hem toen gevraagd om zijn hond vast te houden tussen ons in. Het lukte daardoor veel beter de afstand te houden.
Mensen zijn heel verschillend, met dementie ook. De schade in de hersenen waardoor deze ziekte ontstaat is verschillend. Soms is het nodig om uit te leggen dat er speciale maatregelen zijn. Heel vaak ook niet. Om succesvol op pad te gaan moet je je inleven in die persoon. “Zij moeten zich níet aanpassen aan mij, ik stel mij zo goed mogelijk in op hen!”
Ontspannen lopen
We realiseren ons vaak te weinig hoe belangrijk lichaamstaal en gezichtsuitdrukking zijn, voegt Sjef nog toe. Spiegelen is hier een onderdeel van. Als je dezelfde lichaamshouding aanneemt betekent dat dat de relatie goed is en dat je je op je gemak voelt bij iemand. “De eerste keer dat ik met die meneer ging lopen met de hond was ik zelf zenuwachtig. Gaat hij wel met mij mee? Hij kent mij helemaal niet. Voor je het weet loop je als een zenuwachtig en ingewikkeld iemand naast diegene. Dat ziet die ander ook. Bedenk daarom hoe je loopt als je ontspannen bent en oefen dat eens. Dan kun je dat nadoen als je zenuwachtig bent.
Verder heeft Sjef nog drie belangrijke tips.
1. Om iemand te verleiden moet je het heel leuk maken. Geef dus aan ‘We gaan iets heel leuks doen, we gaan een ijsje eten en een wandeling maken.’ Laat ook merken dat je het zelf ook leuk vindt.
2. Het tweede is gerust stellen. Als iemand bang is om niet meer thuis te komen, laat dan merken dat je de weg weet. Mijn partner wilde kinderliedjes zingen tijdens het wandelen. Ik dacht eerst daar moeten we vanaf, dat staat gek. ‘Helemaal niet!’, weet ik nu. We hebben jaren op de maat van ‘twee emmertjes water halen’ gelopen. Op die maat kun je heel goed lopen.
3. Tot slot kun je mensen verleiden door hen om hulp te vragen. Wil je even helpen het papier weg te gooien? Of kunnen we samen een brief posten? Mensen willen zich graag nuttig voelen, ook mensen met dementie.
Bomenwandeling
Bij het Odensehuis gaan ze nu starten met wandelingen geleid door bomen. De eerste wandeling draait om de Iep. Op www.amsterdam.nl/bomen is een plattegrond van 300.000 bomen te vinden door Amsterdam. Dat kan zomaar een manier zijn om mensen te verleiden de eerste stappen naar buiten weer te nemen.
Kort samengevat; verleid elkaar om naar buiten te gaan, vier deze wandelingen met zijn vieren en laat je eens leiden door de groene sieraden van Amsterdam zoals bijvoorbeeld de Iep of de kersenboom.